Raltlan Umnak Inn 2000 Tlun A Kang

CDF Pakhat Mual A Liam – Sagaing ramthen Kalay Kabaw ih cangvai CDF KKG sungtel pakhat cu ralhrang donak hmun pakhat mual a liam ti’n CDF KKG cun mipi theithernak an nei.

CDf KKG cun “Kannih CDF KKG sungtel Myat Thu AUng ( kum 22 ) cu ralhrang pawl doin a fehsuaknak hmun pakhat ah ram le miphun hrang a nunnak a hlan. Ralhrang uknak cimit dingin, mipi humhim dingin le Federal Democracy hrang nunnak hlantu kan ralkap cu upatnak kan pe ih,a sungte pawl khal kan tuarpi tuk a si,” tin thu an suah.

Pu No Than Kap In Ralhrang Feh Tum Dan A Sim – Ralhrang pawl ziangtin feh vivo an tum, hrilawknak tuah an tummi teh ziangvek a si? ralhrang in hrilawknak tuah thei lo bangta sehla ziangtin feh vivo an tum tivek pawl cu CNA le CNLD hotu hlun Pu No Than Kap in mipi simtheihnak a nei.

Pu No Than Kap cun “In theisak uhla Khat le khat zahawknak thawn hmuhdan rel hi pitling tidan a si.

“Theih cio bangin UEC dan tuah tharmi vekin party din tharmi lawng party an nungter ti theih a si ding ruangah ram pum party 93 lai cu phiat thluh zo a si. Tutiangah ralhrang hnuai ih party sinak dil Rampi huap party Party 5 an um zo ih Tlangmi dinhmun in U Sai Aih Pau ih homi Shan party SNDP a tel ve, myone 184 ah office nei in cuh an tum. Ramkulh (State) le Ramthen (Region) lawng huapih dinmi party thar 13 an um zo. Ralhrang hotu Min Aung Hlaing cun August 2023 ah, tuhlan bangin FPTP hrilawknak hmang loin PR hrilawknak hmangin Rampum hrilawk a um dingih a tling party hnenah thuneihnak kan pesal ding tin a sim.

“Federal dan thar tuah rero laimi cu hril tlin thar Union Hlutdaw in a nemhnget hnuah Federal democracy in feh a si ding tiah a ti. Hitluk rampi buaiah cuvek hrilawk a um thei lamlam lo ding, titu khal mi tampi an um ve. Khawruah in thiamter dingah a liam cia malte zohsal sehla.

“Independence ngah hnu thla 3 rei 1948 ah, nasaten rampi a buai. Cozah ralkap thawng hnih (2,000) lai hnakin a dolettu ralthuam kai cu thawng kul (20,000) lai ih tam an si ruangah, tulai doawk hnakin a nasa sawn ti theih a si. Theih tlakzet pakhat cu, culaiih buai le doawk rak thoktu cu Bama an si, Tlangmi kan silo. Tui ṭum (2021) buainak thoktu khal Bama thotho. Tlangmi cu rak telpitu men k kan si. 1948 buai laiah, Kum 4 rei hnu June, 1951 lawngah Rampi Hrilawk (general Election) neih thei a si. Hrilawk tluangten feh thei loin a buai tuk ruangah Hrilawk sung khal Ni (1) si loin Thla (11) sung rori 1951 june in 1952 April thla tiang a rei. Cui hrilawk ah Kum kim mipi Vote pe thei million 8 an um nan 1.5million lawngin vote an thla. Cucu 18% fangin vote an thla tinak a si. (AFPFL) in 60% vote an ngah ih MP zate 250 ah 199 an co.

Culai ih UEC thupuan ah, Cozah dotu ralthuam kai pawl ih hro le ti buai ruangah mipi tamsawn in vote an pe ngam lo, ti a si. Hmanseh, mi malte in vote an thla nan a tling sun AFPFL party cun Hlutdaw ah cakin UNu ho in Cozah an din thotho.

“Tui ṭum 2021 buai hi ziangtik tiang a rei ding? 2023 August ah Hrilawk pitlin theih a si pei maw?Tluangten hrilawk neih le neih lo ding cu tanta hrih in, Mihrek buaipimi cu hrilawk tikah tuhlan bangin vote ngah tambik bik tlin (FPTP) si loin Party culrual (PR) hman ding, PR khalah closed timi MP cuhtu hmin lang lo Party hmin lawng zoh ih vote pek ding timi hi a si. PR (Proportional Representation) timi hi,Rampi pakhat sungih mipum mal deuh phunhnam khalin anmah aiawhtu palai MP nei thei ve haiseh, mipum tamsawn phunhnam auaw le duhdan lawngin lairel ih ukawk a ṭha lo, tin mipum malsawn covo (minority right) ngah theinak democracy diktak duhtu mifim pawl ih tuahmi a si. Leitlun ah miphun zarawi umnak Ram 95 laiin PR dan an hmang.

“A hleice in Tlangmi hrangah PR cu rampi rorelnak Hlutdaw ah kan tel tam theinak a si ruangah,hnam damnak thu ah siseh, Hlutdaw ih to ve Ralkap MP 25% hlon ding thu ah siseh,_hmual nei zetin thu kan neih theinak lamzin a si. Hlutdaw ih Ralkap MP 25% um duh lotu hi Bama hnakin Tlangmi kan sizia, 2017 laiih 2008 Dan hrampi rem duhtu pawlih putluhmi thu zohin fiangten a lang. 2023 Hrilawk ding timi thu ah, a fiangmi cu Buai ruangah mipi tamsawn 80% in vote pe thei lo hman sehla, hrilawk a si thotho ahcun, vote pethei 20% lawngih hrilmi MP in Hlutdaw kaiin Cozah an din thotho ding timi cu a liam cia 1951-52 lai ih thil umdan zohin rel ngam a si. Hmanseh, 2008 Dan hrampi vekin Hrilawknak um thei lo rori a si ahcun,_thilcang thei 3 cu: pakhatnak ah Dothlengnak tuahtu lam cakin Rampi an uk men thei. Pahnihnak ahcun A cak deuh um cuang loin doaw le buaiin a feh vivo men thei. Pathumnak ahcun 1962 in 2010 tiang Kum 48 sung Newin le Tan swe in rampi an uk bangin, ralkap in an duh tiangtiang ram an uk men thei.

Ziang a cang ding ti Pathian lawngin a thei. Cui dinhmun pakhat sangsang kan thleng a sile, F.Hegel ih simmi:_Thuanthu ih kan zir lomi thuanthu in kan zir: We learn from history that we do not learn from history timi a dikzia a lang tinak a si ding,” tin Pu No Than Kap cun simnak a nei.

Myanmar Ah Bom Tul Mipum 17 Million An Um – Myanmar rampi huapin hmunthum then ih hmunkhat pawl cu harsat tuk ruangah bomnak pek tul hlir dinhmun ah an um zo ti’n mibawmtu pawlkom UNOCHA cun thu an suah.

2023 kum sungih hminsin an tuah dan vek asile Myanmar rampi huapin bombnak pek tul harsa mipum 17.6 Million an um zo. Bommnak pek tul 17.6 Million lakin 4.5 Million hnen lawngah bomnak an pe thei lai ih, bomnak pek tul pawl umnak hmun cu buainak hmun khuate lam an si tlangpi.

An zaten bomnak pek thluh ding cun Dollar 760 Million lenglo a tul ding ti’n an sim. Myanmar ram sung buainak ruangah tuikum sungah nasaten raltlan an tam deuhdeuh ih, thenkhat cu hramlak ah caan hmang rero lai khal an um.

Ralhrang in duhtawk ih mipi inn an urkang rero tikah mi tamzet cu umnak ding nei nawn lo an si ih, eiin tlunah sinfel ,puan le innsung thilri tiang hman ding nei nawn lo an tam. Cuvek pawl cu an tulsammi phunphun an pe phah rero ti’n UNOCHA cun an tarlang.

Raltlan Umnak Inn 2000 Tlun A Kang – Bangladesh ram Cox Bazar ramthen ih Rohingya raltlan pawl umnak hmun cu March 5, sun nazi 2:45 hrwangin a kang thokih raltlan umnak inn 2000 tlun a kangral.

Raltlan umnak inn pawl cu khat le khat naih aw zetih an sakmi a si tlunah rua ih sakmi a si tlangpi ih, inn pakhat a kang tikah zamrangten inndang a kangkai vivo cih. Nazi 3 hnu lawngah innkang an mit thei ih, inn 2000 tlun a rak kangral man zo. Raltlan innkang lakah ca zirnak tlawng 21 le an biaknak inn 35 khal a kangtel.

Inn 2000 tlun a kang tikah mipum thawng 12 tlun umnak ding nei loin an um phah ih, raltlan bomnak ding thilri tampi khal a kangtel. Innkang ruangah minung thi le hriamhma an um thei nan, a zat felfai in theih a si hrih lo.

2022, December thla khalah Rohigya raltlan pawl umnak hmun a rak kang zo ih, inn 60 tlun a rak kangral. 2021 March thla khalah Rohingya raltlan pawl umnak hmun a rak kangih mi 15 an thih tlunah mipum thawng 50 hrawng umnak ding nei loin an um. Bangladesh ahhin Rohingya raltlan ting 9 hrawng an um ti’n hminsin tuahtu pawl cun an sim.

N.Korea In UN Ah Zual An Ko – N.Korea cun UN hnenah US le S.KOrea in raldo zirtlangnak an neih tummi cu kham dingin dilnak an nei.

US cun March 13 in 23 tiang S.KOrea thawn raldo zirtlangnak picang an neih thu an rak than zo. Ram pahnih hi a hlan khalah raldo zirtlangnak nei ringring an si ih, tuitum cu picang zetin le ralthuam phunphun hmangin ram pahnih raldo zirtlangnak neih an tum.

N.Kkorea cun “US le S.Korea in raldo zirtlangnak neih an tummi cu Korea ram pahnih dinhmun setertu le tihphan um dinhmun ah tuahtu a si ding. Curuangah UN siseh ramdang pawl khalin US le S.Korea in raldo zirtlangnak neih an tummi cu kham hram uh,” tin thu an suah.

US le S.Korea in raldo zirtlangnak an neih tinten N.Korea lam cun ralthuam zohsinnak an rak nei ringring ve ih, ram pahnih ramri boruak a sosang ringring phah theu. Tuitum khal N.Korea lamin an dil rero nan, S.Korea le US cun ram pahnih raldo zirtlangnak neih an tummi cu thulh an tum cuang lo ih, Korea ram pahnih dinhmun a buai phah thei in a lang.

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*